Τῇ ἁγίᾳ καὶ Μεγάλη Δευτέρα…
0
0
Ὁ Οἶκος
Ἐπὶ τῷ ὀδυρμῷ νῦν προσθήσωμεν ὀδυρμόν, καὶ ἐκχέωμεν δάκρυα, μετὰ τοῦ Ἰακὼβ συγκοπτόμενοι, Ἰωσὴφ τὸν ἀοίδιμον καὶ σώφρονα, τὸν δουλωθέντα μὲν τῷ σώματι, τὴν ψυχὴν δὲ ἀδούλωτον συντηροῦντα, καὶ Αἰγύπτου παντὸς κυριεύσαντα. Ὁ Θεὸς γὰρ παρέχει τοῖς δούλοις αὐτοῦ, στέφος ἄφθαρτον.
Τῇ ἁγίᾳ καὶ Μεγάλη Δευτέρα μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταρασθείσης καὶ ξηρανθείσης Συκῆς.
Eἰς τὸν Πάγκαλον Ἰωσὴφ
Σώφρων Ἰωσήφ, δίκαιος κράτωρ ὤφθη,
Καὶ σιτοδότης, ὧ καλῶν θημωνία!
Ἕτεροι, εἰς τὴν ξηρανθεῖσαν Συκῆν
Τὴν Συναγωγήν, συκῆν Χριστός, Ἑβραίων,
Καρπῶν ἄμοιρον πνευματικῶν εἰκάζων,
Ἀρᾷ ξηραίνει, ἧς φύγωμεν τὸ πάθος.
Ταῖς τοῦ παγκάλου Ἰωσὴφ πρεσβείαις, Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι για την Εκκλησία αφορμή να θυμηθούμε τον πάγκαλο Ιωσήφ. Είναι γνωστή η ιστορία του από την Παλαιά Διαθήκη. Τον πουλάνε τα αδέρφια του δούλο, βρίσκεται στην Αίγυπτο, η γυναίκα του κυρίου του Πετεφρή του επιτίθεται ερωτικά, αυτός την αποπέμπει, κλείνεται στη φυλακή, ερμηνεύει τα όνειρα του Φαραώ για τις παχιές και τις ισχνές αγελάδες, γίνεται στη συνέχεια ουσιαστικά πρωθυπουργός της Αιγύπτου, σώζει τον πατέρα του Ιακώβ, τ’ αδέρφια του και όλο το λαό του Ισραήλ.
Στον οίκο του συναξαριού της ημέρας διαβάζουμε για τον Ιωσήφ μια παράξενη φράση: «Τον δουλωθέντα μεν τω σώματι, την ψυχήν δε αδούλωτον συντηρούντα». Ο Ιωσήφ έγινε δούλος εξωτερικά, στην ψυχή του όμως και στην σκέψη του παρέμεινε ελεύθερος. Είναι πολύ σπουδαία η φράση αυτή. Ο άνθρωπος συνήθως ταυτίζει την ελευθερία με την έλλειψη κάθε εξωτερικού καταναγκασμού. Σήμερα, ζούμε ελεύθεροι γιατί δεν έχουμε κάποιον να μας δυναστεύει, γι’ αυτό άλλωστε αγωνιστήκαμε, γι’ αυτό και η κοινωνία μας είναι δημοκρατική. Κάθε φορά μάλιστα που απειλούνται οι δημοκρατικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα του οιουδήποτε, υπάρχει γενική κινητοποίηση. Το ίδιο και όταν απειλείται η ελευθερία της πατρίδας, αλλά και το δημοκρατικό πολίτευμα.
Παρά ταύτα, υπάρχει και μια άλλη μορφή ελευθερίας, η οποία δεν τυγχάνει της προσοχής μας όσο χρειάζεται. Πρόκειται για την ελευθερία της ψυχής. Αυτή δε συνίσταται μόνο στην ελευθερία σκέψης και λόγου, αλλά κυρίως στην ελευθερία της καρδιάς από τα πάθη και τις αμαρτίες. Σήμερα ισχύει σχεδόν αξιωματικά η αντίληψη ότι η προσωπική ηθική δεν πρέπει να υποτάσσεται σε οιεσδήποτε δεσμεύσεις, ότι η θρησκευτικότητα του ανθρώπου είναι δικαίωμα που κανείς μπορεί αν το ασκεί ή όχι και ότι ο άνθρωπος χρειάζεται να απολαμβάνει κάθε στιγμή της ζωής του τα πάντα, χωρίς φραγμούς και περιορισμούς.
Αυτό όμως αποτελεί μια πλάνη, «χείρονα της πρώτης». Διότι υποδουλώνει τον άνθρωπο στις ανάγκες του και τις επιθυμίες του, τον αφήνει δέσμιο των εξαρτήσεών του, δεν του επιτρέπει να σκεφτεί την εσωτερική του ζωή και τον καθιστά τελικά δούλο της αμαρτίας και της κακίας. Ο άνθρωπος που δεν αγωνίζεται για την εσωτερική ελευθερία υποτάσσει τον εαυτό του στο συμφέρον, αντιμετωπίζει τη ζωή μόνο με την οικονομίστικη και τεχνοκρατική λογική, δεν δέχεται να θυσιάσει τίποτα και τελικά, αντιστρέφονται οι χαρακτηρισμοί του συναξαριού: γίνεται «αδούλωτος τω σώματι και δουλωθείς τη ψυχή»!
Η Εκκλησία, προβάλλοντας το υπόδειγμα του παγκάλου Ιωσήφ, μας δείχνει το ήθος της, που δεν είναι άλλο από την προσπάθεια απόκτησης της εσωτερικής ελευθερίας. Ο άνθρωπος που διαπνέεται από την ασκητική προοπτική, στερείται των επιθυμιών του, του εγωισμού του, αφήνει κατά μέρος το συμφέρον, προτιμώντας την αγάπη και την προσφορά, λειτουργεί αρμονικά και ισορροπημένα στη σχέση σώματος και ψυχής, τελικά είναι ο πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος.
Στην εποχή της κυριαρχίας των Μέσων, όπου η ελευθερία της σκέψης και της κριτικής παραμένει ένα μεγάλο ζητούμενο, ο καθένας έχει πολλά να διδαχθεί από την πορεία στην ελευθερία που μας προτείνει η Μεγάλη Εβδομάδα. Αρκεί να ζητήσει την ελευθερία, να βρει την αλήθεια κοντά στο Χριστό και να μην περιφρονεί αυτή την πραγματικά υπαρξιακή πορεία, ζώντας την δουλεία των παθών και την ψευδαίσθηση της εξουσίας και της ηδονής. Ο Ιωσήφ νίκησε τον εσωτερικό πόλεμο και τελικά δοξάσθηκε, αποδεικνύοντας ότι η αδούλωτη ψυχή είναι αυτό που αξίζει κανείς να θυσιάσει πολλά. Γιατί μόνο τότε, όπως πάλι λέει το συναξάρι, ο Θεός δίνει «στέφος άφθαρτον»… (πηγή: Ι. Μ. Σπάρτης)
Ὁ Ἰωσὴφ ὁ Πάγκαλος τύπος τοῦ Χριστοῦ
Πῶς εἶναι τύπος τοῦ Χριστοῦ ὁ Ἰωσήφ;
Ἦταν ἀγαπητός γιὸς ὁ Ἰωσήφ, τὸ πιὸ ἀγαπημένο παιδὶ τοῦ Ἰακώβ. Αὐτὸν ἀγαποῦσε περισσότερο ἀπὸ ὅλα τὰ παιδιά του, γιατί τοῦ ἄξιζε. Καὶ σ’ αὐτὸν εἶχε χαρίσει μοναδικὴ στολή, λαμπρὸ χιτῶνα. «Ἰακὼβ δὲ ἠγάπα τὸν Ἰωσὴφ παρὰ πάντας τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ… Ἐποίησε δὲ αὐτῶ χιτῶνα ποικίλον» (Γέν. 37,3). Ἀγαπητὸς Υἱὸς καὶ ὁ Χριστός. Ὁ Ἀγαπητὸς Υἱὸς τοῦ οὐρανίου Πατρός. Γι’ αὐτὸν ἀκούστηκε ἡ φωνὴ τοῦ οὐρανίου Πατρὸς στὴ Βάπτιση καὶ τὴ Μεταμόρφωση: «Οὗτος ἔστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ὧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3,17. 17,5). Καὶ εἶχε καὶ ὁ Χριστός, ὡς Υἱὸς μονογενής του Πατρός, μοναδικὴ στολὴ ἀπὸ τὸν Πατέρα. Εἶναι ἡ στολὴ τῆς θεότητος. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ θεοῦ καὶ Θεὸς ἀληθινός.
Τὸν φθόνησαν τὸν Ἰωσὴφ τὰ ἀδέλφια του. Δὲν μποροῦσαν νὰ ὑποφέρουν τὴν ὑπεροχή του. Δὲν μποροῦσαν νὰ χαροῦν μὲ τὶς χαρὲς τοῦ ἀδελφοῦ τους. Καὶ μὲ τὸ Χριστὸ τὸ ἴδιο συνέβη. Τὸν μίσησαν καὶ τὸν φθόνησαν «οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ», οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι. Ὁ Πιλᾶτος «ἤδει, ὅτι διὰ φθόνον παρέδωκαν αὐτόν» (Ματθ. 27,18). Ὁ φθόνος εἶναι τὸ πρωταρχικὸ καὶ γενεσιουργὸ πάθος. Ἀκολουθοῦν τὸ μῖσος, ἡ κακία, τὰ κακοῦργα σχέδια, οἱ χριστοκτόνες ἐνέργειες. Δὲν ὑπέφεραν νὰ βλέπουν τὴν ὑπεροχὴ τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἐπιρροὴ τοῦ στὸ λαό.
Ἀποφάσισαν τ’ ἀδέλφια νὰ σκοτώσουν τὸν ἀθῷο Ἰωσήφ. Συσκέφθηκαν κρυφὰ καὶ εἶπαν: «Δεῦτε ἀποκτείνωμεν αὐτόν» (Γέν. 37,20). «Ἐπονηρεύσαντο τοῦ ἀποκτεῖναι». Τὸ ἴδιο καὶ στὴ περίπτωση τοῦ Ἰησοῦ. Συσκέψεις καὶ διαβούλια γιὰ τὴν ἐξόντωση τοῦ ἐπικινδύνου γι’ αὐτοὺς Διδασκάλου. «Καὶ συνεβουλεύσαντο ἵνα τὸν Ἰησοῦν δόλω κρατήσωσι καὶ ἀποκτείνωσιν» (Ματθ. 26,4). Ἄρχοντες τοῦ Ἰσραήλ, ἀρχιερεῖς, γραμματεῖς, φαρισαῖοι, συσκέπτονται, πὼς θὰ συλλάβουν καὶ θὰ θανατώσουν τὸν Ἰησοῦ, τὸν πιὸ ἐκλεκτὸ ἀδελφό τους. Ἐκεῖνο τὸ «Δεῦτε ἀποκτείνωμεν αὐτόν» τῶν ἀδελφῶν του Ἰωσὴφ ἀκούγεται τὸ ἴδιο καὶ στὴν παραβολὴ τῶν κακῶν γεωργῶν, ὅπου σαφῶς συμβολίζεται ἡ ἀπόφαση τῶν Ἰουδαίων γιὰ τὴ θανάτωση τοῦ Ἰησοῦ.
Ἐπούλησαν τὸν Ἰωσὴφ τὰ ἀδέλφια του γιὰ 20 χρυσὰ νομίσματα. «Ἀπέδοντο τὸν Ἰωσὴφ τοῖς Ἰσμαηλίταις εἴκοσι χρυσῶν» (Γέν. 37,28). Καὶ μάλιστα ἀπὸ ὅλα τὰ ἀδέλφια του ἐκεῖνος ποὺ ἔκανε τὴ σχετικὴ πρόταση ἦταν ὁ Ἰούδας. Ἰούδας καὶ στὴν περίπτωση τοῦ εἰκονιζόμενου καὶ προτυπούμενου Χριστοῦ τὸ ὄργανο τῆς ἀγοροπωλησίας, τῆς πιὸ ἄδικης καὶ ἄτιμης ἀγοροπωλησίας. Πούλησε τὸ Χριστὸ γιὰ 30 ἀργύρια. «Ἔστησαν αὐτῶ (τῷ Ἰούδᾳ) τριάκοντα ἀργύρια» (Ματθ. 26,15).
Ἔπαθε καὶ ὑπέφερε ὁ Ἰωσὴφ καὶ στὰ χέρια τῶν ἀδελφῶν του καὶ στὰ χέρια τῶν ξένων, τῶν Αἰγυπτίων. Τὰ ἀδέλφια του τὸν ἔριξαν μέσα σ’ ἕνα βαθὺ λάκκο, γιὰ νὰ τὸν κατασπαράξουν τὰ θηρία. Καὶ οἱ Αἰγύπτιοι τὸν ἔριξαν μέσα στὴ φυλακὴ σὰν νάταν ἔνοχος, ἐνῷ ἦταν ἀθῷος. Θῦμα συκοφαντίας ὁ ἀθῷος καὶ ἁγνὸς Ἰωσήφ. Ἔπαθε καὶ ὑπέφερε καὶ ὁ Χριστός. Ἔπαθε ὡς ἄνθρωπος. Οἱ ἀδελφοί του οἱ Ἰουδαῖοι τὸν ὁδήγησαν σὲ πολλὰ παθήματα, τὸν βασάνισαν. Ἀλλὰ καὶ οἱ ξένοι, οἱ Ρωμαῖοι, στοὺς ὁποίους τὸν παρέδωσαν οἱ Ἰουδαῖοι, καὶ ἐκεῖνοι τὸν βασάνισαν. Ρίχτηκε στὴ φυλακή, σύρθηκε σὰν κακοῦργος στὸ κριτήριο, καταδικάστηκε σὰν κοινὸς ἐγκληματίας καὶ τελικὰ θανατώθηκε πάνω στὸ Σταυρό.
Δέν ἔμεινε γιὰ πάντα ταπεινωμένος ὁ Ἰωσήφ. Ἀπὸ τὴν ταπείνωση τοῦ λάκκου καὶ τῆς φυλακῆς ὁδηγήθηκε στὴ δ ὃ ξά. Ὁ Φαραὼ τὸν ἀνέστησε ἀπὸ τὰ βάθη τῆς φυλακῆς καὶ τὸν κατέστησε ἄρχοντα «Ἰδοὺ καθίστημι σε σήμερον ἐπὶ πάσης γῆς Αἰγύπτου» (Γεν. 41,41). Προτύπωση τῆς ἔνδοξου Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ρίχτηκε στὸ λάκκο τοῦ θανάτου καὶ τοῦ τάφου. Δὲν παρέμεινε πολύ. Ἀνέστη τριήμερος. Μετὰ τὸ πάθος ἡ δόξα Μετὰ τὸ Σταυρὸ ἡ Ἀνάσταση.
Καί ἡ τελευταία προτύπωση. Ὁ Ἰωσὴφ σὰν ἄρχοντας τῆς Αἰγύπτου σὲ καιρὸ πείνας ἄνοιξε τὶς ἀποθῆκες του καὶ ἔγινε σιτοδότης καὶ ἔθρεψε τοὺς πεινασμένους ἀδελφούς του. Σιτοδότης καὶ ὁ Χριστός. Ἀνεξάντλητες οἱ ἀποθῆκες του. Πάντοτε προσφέρει καὶ προσφέρεται «εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς». Ψωμίζει μὲ τὸ θεῖο Ἄρτο Του, ποτίζει μὲ τὸ τίμιο Αἷμα Του. Τρέφει μὲ τὴ θεία Κοινωνία. (πηγή:Ι. Μ. Κηφισσίας)
0 %
0 %
